Οι διάφοροι λαοί πιστεύουν ότι τα όνειρα έχουν ιδιαίτερο νόημα και ότι προφητεύουν το μέλλον. Έτσι προσπαθούν να τα ερμηνεύσουν. Σταχυολογώ από την Αρχαιοελληνική γραμματεία το όνειρο που είδε η Πηνελόπη στην «Οδύσσεια» του Ομήρου. Το είδε με ερέθισμα τη συνομιλία που είχε την προηγούμενη μέρα με τον Οδυσσέα, ο οποίος γύρισε στην Ιθάκη από τον Τρωικό πόλεμο και της παρουσιάσθηκε ως σύντροφος του ήρωα στον πόλεμο και το διηγείται στον ίδιο: [Μον άκου αυτό μου τόνειρο να μου το ξεδιαλύνεις. Είκοσι χήνες σπίτι μου απ’ το νερό όξω βγήκαν κι έτρωγαν στάρι κι η καρδιά να βλέπω μου χαιρόταν. Κι ένας αητός περήφανος, αητός καμπουρομύτης, χίμηξε από ψηλή κορφή κι έκοψε το λαιμό τους, κι’ όλες σωρός τεντώθηκαν, και στο γαλάζιο αιθέρα πέταξε πάλε κι έφυγε. Κι εγώ μεσ’ στόνειρό μου θρηνούσα και ξεφώνιζα. Κι ολόγυρά μου τότε τρέξανε οι καλοπλέξουδες Αχαιοπούλες κι ήρθαν, Ενώ θρηνούσα πόχασα απ’ τον αητό τις χήνες. Γύρισε πάλε κι έκατσε στου παλατιού τη στέγη, κι έτσι μ’ ανθρώπινη φωνή μ’ εμπόδιζε και μου ‘πε «Ω, Πηνελόπη, μη χολιάς κι όνειρο αυτό δεν ήταν, μον’ ήταν όραμα καλό που θ’ αληθέψει. Οι χήνες είναι οι Μνηστήρες κι ο αητός ο άντρας σου είμαι ο ίδιος, πόφτασα θάνατο σκληρό να φέρω στους Μνηστήρες»] (Μετάφραση: Αλέξανδρου Πάλλη) Ο ραψωδός αντιλαμβάνεται στο όνειρο της Πηνελόπης ότι αυτό εκφράζει μια επιθυμία. Αιώνες αργότερα ο S. Freud στο περίφημο «βιβλίο του αιώνα», την «Ερμηνεία των Ονείρων», (1900) επαναδιατυπώνει την ίδια άποψη: «Το όνειρο είναι η (συγκαλυμμένη) πραγματοποίηση μιας (καταπιεσμένης, απωθημένης) επιθυμίας». Υπάρχουν όνειρα όπου η πραγματοποίηση της επιθυμίας εμφανίζεται καθαρά, όπως στο όνειρο της Πηνελόπης και κυρίως στα όνειρα των παιδιών και σπανιότερα των ενηλίκων και τα οποία πρέπει να τα αποκωδικοποιήσουμε σύμφωνα με τη μέθοδο του Freud.
Στην εποχή του Freud ο ιατρικός κόσμος πίστευε ότι τα όνειρα είναι μια διαταραχή της εγκεφαλικής λειτουργίας. Ο ίδιος πίστευε ότι τα όνειρα είναι μια οργανωμένη ψυχική δραστηριότητα. Η μέθοδος των ελεύθερων συνειρμών που δημιούργησε για να θεραπεύει υστερικά συμπτώματα, φοβίες και ιδεοληψίες ήταν αυτή που τον βοήθησε να σκεφτεί ότι: «Η ερμηνεία των ονείρων είναι η βασιλική οδός που οδηγεί στη γνώση του ασυνειδήτου της ψυχικής ζωής». Με το έργο του η «Ερμηνεία των Ονείρων» έθεσε τα θεμέλια της ψυχανάλυσης στην κλινική, την τεχνική και τη θεωρητική της μορφή. Υπάρχει το έκδηλο μέρος του ονείρου, το οποίο έχει υποστεί διάφορες διεργασίες για να μπορέσει να περάσει τη λογοκρισία του ονείρου, και το λανθάνον περιεχόμενο που είναι οι απωθημένες στο ασυνείδητο σκέψεις και επιθυμίες που προσπαθούν να έρθουν στο συνειδητό. «Εάν εμβαθύνουμε στην ανάλυση των ονείρων», γράφει ο Freud, «ανακαλύπτουμε συχνά ότι το λανθάνον περιεχόμενο αυτών έχει να κάνει με την εκπλήρωση απωθημένων επιθυμιών της παιδικής σεξουαλικότητας που ‘δημιουργούν’ τις περισσότερες και ισχυρότερες ενορμησιακές δυνάμεις οι οποίες συνεργάζονται για τον σχηματισμό του ονείρου». Στο σχηματισμό αυτού παίζουν μεγάλο ρόλο τα σύμβολα τα οποία ο Freud τα διακρίνει σε καθολικά σύμβολα, που χρησιμοποιούνται από τους αρχαίους χρόνους, και τα ατομικά σύμβολα που αφορούν την προσωπική συμβολή του ονειρευόμενου. Για τα πρώτα γράφει: «Η πλειονότητα των συμβόλων του ονείρου χρησιμεύει στην απεικόνιση προσώπων, μερών τους σώματος και δραστηριοτήτων που καθορίζονται από ένα ερωτικό ενδιαφέρον. Ιδιαίτερα τα μέρη των γεννητικών οργάνων μπορούν να απεικονισθούν με ένα μεγάλο αριθμό συχνά εκπληκτικών συμβόλων και τα πλέον ποικιλόμορφα αντικείμενα χρησιμοποιούνται για να τα υποδείξουν συμβολικά». Προτρέπει δε να συμπεριλαμβάνουμε συγχρόνως τα καθολικά σύμβολα και τους ελεύθερους συνειρμούς του ονειρευόμενου: «Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο καταλήξαμε να συνδυάζουμε δύο τεχνικές: Θα στηριχθούμε στους συνειρμούς των ιδεών του ονειρευόμενου, θα τις αναπληρώσουμε σε ότι λείπει με τη γνώση των συμβόλων του ερμηνευτή. Μια συνετή κριτική του νοήματος των συμβόλων, μια προσεκτική μελέτη αυτών, σύμφωνα με τα ιδιαίτερα ξεκάθαρα όνειρα, θα μας επιτρέψουν να απομονώσουμε κάθε κατηγορία φαντασίας και αυθαιρεσίας στην ερμηνεία». Η μελέτη των ονείρων μας ανακαλύπτει τις σκοτεινές δυνάμεις του ασυνειδήτου, οι οποίες καθορίζουν δυστυχώς τη ζωή μας και μας βοηθούν να μην επαναλαμβάνουμε τα λάθη μας. Συγγραφέας: Κωνσταντίνος Τσώλης Comments are closed.
|
ΣυγγραφέαςΤσώλης Κωνσταντίνος <
Αρχείο
January 2018
|